Odin-imker Jos Willemse 'bezield door bijen'
Jos Willemse is biologisch-dynamisch imker bij food coöperatie Odin. Als biodynamisch imker volgt Jos zo veel mogelijk de natuur van bijen. Hij beheert bijenvolken op 26 locaties in Nederland, onder ander biodynamische landbouwbedrijven, ondersteund door tien andere imkers. Een belangrijke drijfveer in Jos’ werk bij Odin is het bevorderen van het bewustzijn over alles dat leeft, onder boeren en consumenten, en die twee met elkaar in verbinding brengen.
„Ik begon in 1983 met een kaarsenmakerij, Dipam, waar ik met ex-drugsverslaafden kaarsen maakte op basis van bijenwas”, vertelt Jos. „Waar komt nou precies die bijenwas vandaan en hoe maken bijen dit?” vroeg hij zich af. „Daar kun je alleen maar achter komen als je Imker wordt. Dus ik ben een cursus imkeren gaan doen en daarna een cursus tot biodynamisch imker. Sinds die tijd heb ik bijen, eerst bij de kaarsenmakerij en eigen tuin, maar al gauw ook bij Kraaybeekerhof in Driebergen. In 2008 ben ik gestopt met Dipam en in de zorg gaan werken. In 2010 heeft Odin mij gevraagd om een imkerij op te zetten. Zij vonden dat er meer aandacht moest zijn voor bijen, compost en zaadvaste rassen.”
Het zwermen: een magische tijd
„Wanneer de bijen in de lente gaan zwermen, geeft dat een magisch gevoel. Het is echt een gebeurtenis wanneer je zo’n zwerm uit de kast ziet komen. Ze vormen dan een grote wolk, binnen een kwartier trekken ze samen en gaan aan een tak hangen. Het is dan bijna altijd mooi weer en echt de geboorte van een nieuw volk met een eigen koningin”, vertelt Jos. „Wanneer je niet op tijd bent om een zwerm te vangen om in een nieuwe bijenkast te doen, dan gaat het volk verder op zoek naar een nieuwe woning. Dat kan een spouwmuur of schoorsteen zijn, maar het mooiste is een holle boomstam.” Maar het gaat niet altijd goed, legt Jos uit: „Helaas zijn natuurlijke nestgebieden voor bijen teruggedrongen omdat veel dood hout wordt opgeruimd. De zwarte specht, die holen maakt in bomen, is om die reden ook niet talrijk meer in ons land. De bijen gaan dan uit nood bijvoorbeeld in een oksel van een tak zitten, maar wanneer het koud en regenachtig wordt, zijn ze ten dode opgeschreven. Je zou ze enorm helpen om bijenkasten op te hangen; dit zijn een soort holle boomstammen. Grote kans dat je al gezoem om je heen hoort wanneer je deze ophangt in de zwermtijd.”
De taken van de bij
„Een bij groeit van binnen naar buiten”, vertelt Jos. „Ze begint in de zomer eerst drie weken als huisbij, namelijk als poetsbij en later als wachter aan de ingang van de kast. Vervolgens wordt ze haalbij en komt ze voor het eerst buiten. Dat is zo leuk om te zien, want ze moet zich eerst invliegen en leren waar ze woont. Op een mooie dag zijn er altijd bijen die voor het eerst buiten komen. Ze vliegen dan lemniscaatjes (liggende 8-vormen), tussen de kast en buiten, die steeds groter worden, totdat ze het hele beeld hebben gezien. Ook oriënteren ze zich aan het licht.” Uiteindelijk gaan ze dan het werk doen waar wij ze vooral van kennen, zo legt Jos uit: „Ze gaan drie weken lang nectar en stuifmeel halen en tot slot worden ze waterdragers. Bijen zijn heel onhandig met water en verdrinken dan ook vaak. Om ze te helpen kun je in een waterbakje een steen of waterplantjes doen waar ze op kunnen landen zodat ze rustig kunnen drinken. Mannetjes doen schijnbaar weinig, ze worden gevoerd door de werksters en dienen vooral voor de voortplanting.”
Lees het hele artikel bij Ekoland: Odin-imker Jos Willemse 'bezield door bijen' | Ekoland.nl - Nieuws en kennis voor de biologische sector